De bovenste foto komt van de website van Henk Visch:
Het beeld in de parkeerkelder.
Ik moet nog steeds een eigen foto gaan maken.
Als je hem aankijkt,
blikt hij heftig,
maar bewegingloos
terug.
Geheime levens van Henk Visch
Secret Lives in a Public Body, 2001
Kunstenaar: Henk Visch
Materiaal: brons, 3 meter lang, 1,5 meter hoog, 530 kilo zwaar
Plaats: op dit moment zonder vaste woon- of verblijfplaats; wie weet binnenkort ergens in de Korrewegwijk.
Jarenlang kroop hij door de parkeerkelder onder de Mediamarkt aan de Westerhaven, de bronzen mens van Henk Visch. Natuurlijk bewoog hij niet, en bleef hij met zijn rechterwijsvinger op hetzelfde plekje in het beton van zijn parkeervak wijzen, maar hij kroop onmiskenbaar. Dat deed hij al sinds 2002, toen hij door de Gemeente Groningen was aangekocht. Telkens als ik mijn fiets stalde keek ik even over het hek naar beneden, of hij niet toch een stukje opgeschoven was.
Onlangs bleek hij plots echt weggekropen, niet een klein stukje, maar helemaal weg. Voelde hij zich misschien niet op zijn gemak tussen de glanzende auto’s, met zijn enorme lichaam, zijn kleine oogjes, zijn enorme schedel en zijn afgeronde lichaamsvormen? Schaamde hij zich voor zijn vlekkerig geoxideerde huid?
In de tuin
Ik wist niet waar hij gebleven was, totdat ik opeens een brief kreeg met de vraag of ik hem soms een tijdje in mijn tuin wilde hebben. Dat leek me wel wat: elke ochtend, bij het opentrekken van de gordijnen, zou ik hem en zijn kleine oogjes gedag kunnen zeggen. Hij zou elke dag in mijn tuin kruipen en ik zou me elke dag kunnen afvragen wie hij is en of hij ergens naar toe wil. Ik zou hem kunnen vragen of hij gelukkiger is in het gras van mijn tuin, dan in de parkeerkelder. Ik zou hem kunnen vragen of hij misschien terug wil naar het hoge parkeerdak in Arnhem, waar hij in 2001 had gestaan, op een Sonsbeek-tentoonstelling. Zou het hem wat uitmaken of hij hoog of laag kruipt? Ik zou hem ook elke ochtend kunnen vragen of hij misschien een vermomde auto is, of dat hij, met zijn bovenmaatse schedel, een spin is op vier poten, die zich voordoet als een mens.
In mijn tuin zou het beeld zich vast meer beeld voelen. Zijn bronzen huid zou verder kunnen oxideren, zonder dat glanzende auto’s hem uit zouden lachen of aan zouden rijden. Misschien zou hij in mijn tuin plotseling overeind komen, en me vertellen wat er omgaat in die enorme schedel van hem; misschien kolkt het er wel van de verhalen. De titel, Secret Lives in a Public Body, moeizaam te vertalen in geheime levens in een openbaar lichaam, wijst daar op. Misschien zou ik hem vanuit het raam in de ogen kunnen kijken en hem vervolgens moeiteloos zijn verhalen kunnen ontfutselen.
Rohrschach-test
Het is gek hoe zo’n mensvorm, zonder kleren maar niet naakt, zoveel kan oproepen, veel meer dan een gedetailleerd beeld van een koning, een generaal of een arbeider. Hij lijkt op een mens, maar zonder eigen trekken. Hij is geen individu. Alleen de ogen zijn als details aangebracht in het brons. Als je hem aankijkt, blikt hij heftig, maar bewegingloos terug. Je krijgt geen grip op hem, je begrijpt zijn uitdrukking niet, net als wanneer je plotseling een hert aankijkt in het bos, of een olifant in de dierentuin. Hij smeekt om invulling, hij stelt zijn hele lichaam ter beschikking van de kijker om diens gedachten, verhalen, angsten en razernijen naar buiten te sleuren, ongeveer als bij de Rohrschach-inktvlekken-test, maar dan heftiger.
Logeren
Henk Visch (Eindhoven 1950) heeft sinds de jaren tachtig veel van dit soort beelden gemaakt; kijk op zijn website www.henkvisch.nl. Hij werd ermee bekend in de stroom van wild-figuratieve schilderkunst die toen opkwam, als reactie op de ultra-conceptuele installaties van daarvoor.
En nu zoekt dit beeld een plek. U heeft die uitnodiging om het beeld bij u neer te zetten ook vast gekregen. Zo niet, dan hierbij. Helaas mag het niet in mijn achtertuin staan; het moet ergens zijn in de openbare ruimte. In het voortuintje zou net kunnen, maar dan staat hij met zijn achterwerk voor het raam van de buren. Op het Bernoulliplein staat al het een en ander. Zou het dak van het Floreshuis wat zijn, of een parkeerplaats ervoor? Het Molukkenplantsoen? Of zou hij het goed doen bij het Noorderstation? Waar dan ook, ik zou het beeld graag bij ons in de wijk zien.
Op dit moment staat het beeld in de etalage van het CBK, als trekker van de tentoonstelling “Attentie! Kunst op straat!”, over kunstwerken in Groningen. Het staat daar nog tot 4 januari 2009. Daarna gaat het driemaal uit logeren, in januari, februari en maart, misschien wel in uw voortuin. U kunt zich bij het CBK aanmelden tot 1 december 2008. Op 31 maart 2009 wordt het herplaatst op een vaste nieuwe plek in Groningen. Ook daarover mag u meebeslissen.
Update 2010
Inmiddels staat het beeld stevig op de grond aan de Oosterhaven in Groningen.
Henk Puts
Meer over Henk Visch op zijn website
Deze tekst verscheen in Korrespondent 2008 nummer 6, als vierde aflevering van een serie over kunstwerken in de Korrewegwijk.
