Annelies Dijkman	Een atlas aan de hemel
	In doorzichtige heldere kleuren steken ze tegen de hemel af. De hele wereld zichtbaar tegen de lucht en de wolken Palen en droogloop lijken elkaar te negeren Foto's: Henk Puts	Een atlas aan de hemel Over Passage van Annelies Dijkman, 2006 Passage, 2006 Kunstenaar: Annelies Dijkman Materiaal: aluminium, cibachrome, glas Afmetingen: 2,92 m hoog, 1,36 m breed en 145 m lang Plaats: Molukkenstraat 1 (Vensterschool Koorenspoor) Op het terrein van vensterschool Koorenspoor, in het Molukkenplantsoen, kun je de hele wereld zien. In het dak van de ‘droogloop’, die de gebouwen daar verbindt, is namelijk een complete wereldatlas aangebracht. Op 49 glazen kaarten vind je alle landen van de wereld. In doorzichtige heldere kleuren steken ze tegen de hemel af. Je kunt er ook takken, wolken en vliegtuigen doorheen zien. Ze lijken wat op gebrandschilderde ramen. En als de zon er doorheen schijnt, dan zie je diezelfde landen geprojecteerd op de grond. Grenzen Op de eerste glazen kaart staan Nederland, België en Luxemburg. De landen eromheen zijn bleekgeel; die vind je terug op andere kaarten. Er staan geen namen bij en het is een hele kunst alle landen te benoemen. Kleine kinderen zien natuurlijk alleen figuren. Als ze groter worden kunnen ze er werelddelen en grenzen in gaan zien. En als ze de landen echt niet herkennen kunnen ze die natuurlijk altijd opzoeken in de Bos-atlas. Mooiste schoolplein van Nederland Ik wist niet dat dit kunstwerk bestond totdat ik op de website 'kunstopstraat.nl' zocht naar wat er allemaal aan kunst in de wijk is. Op een stille avond maakte ik er wat foto's. Het terrein is niet omheind, dus ik kon er gewoon in. Locatiemanager Nicole Stutterheim vertelde me dat dat juist de bedoeling is: de vensterschool wil geen schoolplein achter hoge muren. Iedereen mag er komen, iedereen kan er spelen. Het schoolplein staat ook in open verbinding met de speelplekken in het Molukkenplantsoen. Het loopt er in feite naadloos in over. Daarmee heeft de vensterschool, aldus minister Van der Laan, die regelmatig in onze Vogelaarwijk komt kijken, 'Het mooiste schoolplein van Nederland'. Vensterschool Koorenspoor is een samenwerking van allerlei instellingen in de Korrewegwijk (inclusief De Hoogte, Indische Buurt, en Selwerderwijken). Behalve basisscholen Karrepad en De Kleine Wereld doen onder meer ook buurtcentra, peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, de bibliotheek, de muziekschool en de GGD mee. Passage Een jaar of vijf geleden kreeg de vensterschool drie nieuwe gebouwen: het entreegebouw, de school en het kindercentrum. Tussen die nieuwe gebouwen ontstond een groot en open middengebied. Dat plein is het centrum van de vensterschool. Doordat het plein open is lijkt de school in het park te liggen. Om die gebouwen met elkaar te verbinden hadden de architecten (DAAD uit Beilen) een passage bedacht van stalen portalen en een houten dak. Aan een kunstwerk had men toen nog niet gedacht. Er moest wel iets komen, in het kader van de percentageregeling. Een commissie met mensen van het CBK, van de school en van de architecten ging op zoek naar een kunstenaar die iets kon maken dat aansloot bij de belevingswereld van kinderen tot 12 jaar. Kaarten Annelies Dijkman (1958) uit Leiden kreeg de opdracht. Toen ik haar wilde spreken was ze net druk bezig met een tentoonstelling in Scheltema, het pand voor Hedendaagse kunst bij Museum de Lakenhal in Leiden. Ze laat daar driehonderd vlinders van licht op de wand trillen, naast een installatie over de korte levensfasen van het koolwitje, als metafoor voor het menselijk bestaan. Eerder had Annelies Dijkman zich al met diverse (speel-)tuinen beziggehouden. Voor de vensterschool kwam ze met het idee van de kaarten. De blik omhoog, de hele wereld zichtbaar tegen de lucht en de wolken, en de projectie op de grond, die je, als je snel bent, met krijtjes kunt natrekken. Ze ging aan de slag met een wereldkaart, maakte er uitsnedes van, bewerkte die op de computer, maakte de grenslijnen dikker en zocht kleuren uit op een kleurenwaaier. De kaarten werden uiteindelijk afgedrukt op een soort film, die tussen glasplaten werd bevestigd. Op 13 april 2006 werd het kunstwerk feestelijk onthuld. Beekje Toen er vorig jaar in de gemeente opeens een miljoen euro ter beschikking kwam voor de verbetering van schoolpleinen, leek het de mensen van de vensterschool een goed idee om het vlak betegelde plein avontuurlijker te maken. Buro-Blad uit Tilburg maakte een plan voor 'avontuurlijk spelen': de klassieke speelobjecten zouden vervangen worden door, onder andere, reeksen keien, palen en paalwanden, en een waterloop, iets tussen een goot en een beekje. Dat beekje zou dwars door de Passage heen gaan. Het CBK en Annelies Dijkman schrokken wel van dat plan, want de droogloop met de transparante plattegronden staat daar niet zomaar, het doet ook iets met de ruimte. Door het 'avontuurlijk spelen' zou dat nogal veranderen. De makers van 'avontuurlijk spelen' hadden daar nog niet aan gedacht. Er is toen flink over gesproken tussen de verschillende betrokkenen. Inmiddels zijn de keien, palen en paalwanden er gekomen, maar de passage staat er vrij tussen, alleen doorsneden door het beekje. Palen en droogloop lijken elkaar te negeren, omdat ze van verschillende materialen zijn gemaakt en verschillende dingen met de ruimte doen. De kinderen zal dat een zorg zijn. Ze vragen gewoon naar de hendel om de pomp te bedienen, die het beekje van water voorziet, of ze gaan met krijt op de grond de grenzen van de landen natrekken. En het CBK heeft een a-viertje gemaakt met gedragsregels: hoe ga je met een kunstwerk in de openbare ruimte om. Kabelbaan Het speelterrein in het Molukkenplantsoen maakt nu ook integraal onderdeel uit van het spelen in en bij de vensterschool. Het is bijna klaar. Er is onder andere een nieuwe kabelbaan gekomen, die deel uitmaakt van een avontuurlijke route langs keien en over palen. Er staat en totempaal en er is een aantal picknickbanken geplaatst, zodat ouders mee kunnen komen en het Molukkenplantsoen, als het pas gezaaide gras is uitgegroeid, minstens zo leuk kan worden als de speelweide in het Noorderplantsoen. Henk Puts www.anneliesdijkman.nl www.kunstopstraat.nl www.vensterschoolkoorenspoor.nl www.buro-blad.nl Deze tekst verscheen in Korrespondent 2010 nummer 3, als zevende aflevering van een serie over kunstwerken in de Korrewegwijk